Bericht voor thuisblijvers, 12 mei

Arjen Hiemstra

Wat is nou vrijheid? Is dat dat je kunt doen wat je wilt, dat je zelf je eigen keuzes kunt maken? En kan dat eigenlijk wel? Maken we wel onze eigen keuzes?

Er zijn mensen die zeggen dat wat je doet afhankelijk is van de erfelijkheid en het milieu waarin je bent opgegroeid. Je hebt iets meegekregen in je genen, dat bepaald een deel van je leven en het andere deel wordt bepaald door wat je hebt geleerd in de loop van je leven.

Dat lijkt mij wel een heel negatieve benadering. Ook begrijp ik uit de Bijbel dat mensen keuzes kunnen maken tussen goed en kwaad en dat wou ik er maar even inlaten. Anders lijkt het alsof niemand verantwoordelijk is voor zijn eigen daden en dat lijkt – ook met de oorlog in het achterhoofd – wel heel immoreel.

Tegelijkertijd weet ik dat ik in sommige dingen erg lijk op mijn voorouders. Er is een familietak die niet snel boos is, maar áls iemand van die tak boos is…, nou berg je dan ook maar. Ik heb daar wel iets van meegekregen.

Misschien is echte vrijheid juist wel, dat je beseft dat je in een aantal opzichten niet vrij bent. Dat je weet dat je het gevaar loopt op een bepaalde manier te reageren omdat je het zo geleerd hebt of omdat ze in jouw familie altijd zo reageren. Juist dat je dát realiseert, maakt je vrijer. Want als je het je realiseert, kun je het ook anders doen.