Bericht voor thuisblijvers, 6 augustus

,

Arjen Hiemstra

De wortels van het antisemitisme liggen in het christendom, schreef Princetown hoogleraar Heiko A. Oberman in zijn toen geruchtmakende boek ‘Wortels van het antisemitisme – Christenangst en Jodenramp in het tijdperk van humanisme en reformatie ‘(1980). Ik zal niet ontkennen dat verschillende reformatoren antisemitische uitspraken hebben gedaan. En toch: uitzoeken waar de wortels liggen van haat voor Joodse medemensen is een complexe zoektocht.

Daar hebben Protestanten een rol in gespeeld, maar zij niet alleen. Een collega van mij stamt af van Portugese Joden die vanwege de vervolgingen in de middeleeuwen het Rooms-katholieke Portugal zijn ontvlucht op grond van hun Joodse godsdienst. En vergeet ook niet dat in de Russisch Orthodoxe Kerk in de 18e en 19e eeuw buitengewoon onprettige uitspraken zijn gedaan over Joden die leiden tot pogroms die duizenden doden hebben gekost.

Ik denk dat de wortels van het antisemitisme al vroeg zijn begonnen. Toen er scheiding kwam tussen mensen die de weg van Jezus wilden gaan zij die een andere Joodse weg kozen. Er waren verschillen. En de verschillen leidden tot tweestrijd, tegenstellingen en discussies. Soms merk je er al iets van in de geschriften van het Nieuwe Testament. En steeds weer in de geschiedenis werden de discussies heftig. De machthebbers stonden bijna altijd aan christelijke kant en dat leidde tot buitensporig geweld tegen Joden.

Het is goed je die wortels te realiseren als je de Bijbel leest. En met mildheid te spreken over andere geloofsgroepen.